10 dagen voor vertrek. Solo op pad in Schotland; uitdagingenmanagement

We leven – zeker na Corona – in een door angst gedreven maatschappij. Ik merk het als ik mijn ticket boek. Ticket zoeken, gegevens invoeren en betalen, maar zo eenvoudig werkt het niet. Wilt u het risico lopen dat uw bagage ontvreemd wordt? Je moet actief nee klikken. Wilt u het risico lopen dat uw airline failliet gaat? Idem. Wilt u het risico lopen dat u de datum van uw ticket niet kunt wijzigen? En zo verder. Ik kan alles afdekken en afkopen en als ik het niet actief uitvink, schiet de prijs door het plafond. Niet dus. Las overigens net een artikel in de krant dat hier helemaal een belichaming van is; Wees voorbereid op een ramp. De nationaal coördinator terrorismebestrijding en veiligheid adviseert iedere Nederlander een noodpakket aan te leggen om 48 uur zelf door te kunnen doorkomen. Er volgt een campagne. Zucht, wij zijn dat volk dat toiletpapier gaat hamsteren, zodat je je kont kunt afvegen als er corona heerst. Verder geen commentaar.

Een interessante vraag is welke risico’s ik loop als ik maandenlang alleen door Schotland ren, risicomanagement, of liever: uitdagingenmanagement. Uitdagingen zijn er om ze het hoofd te bieden.

Inmiddels is duidelijk dat ik de Munro Missie alleen ga doen. Dat brengt extra uitdagingen met zich mee. Als je samen gaat, kun je op elkaar passen en hulp verlenen als het misgaat. Nu moet ik meer marges inbouwen en voorzichtiger te werk gaan. Er is geen ruimte voor fouten als je solo bergen beklimt in afgelegen gebieden. Je moet heel geconcentreerd blijven en je veiligheidsplan goed op orde hebben. Waar is de dichtstbijzijnde hulp? Hoe ver zit ik vanaf civilisatie? Waar ben ik? Raak ik niet onderkoeld?

De Schotse Hooglanden

Schotland staat bekend als het land van vier seizoenen in één dag. Het waait er altijd, het regent er altijd, de luchten zij grauw en de midges vreten je op. Toch heb ik tot op heden eigenlijk voornamelijk positieve ervaringen. Voor een actieve buitensporter is het klimaat er beter dan bijvoorbeeld de gortdroge Spaanse binnenlanden. Wij gingen vroeger met de familie met een motorkruiser op zomervakantie en als je dan terugkwam zei iedereen dat het alleen maar geregend had. Er is echter een duidelijk verschil tussen ‘het is bewolkt’ en ‘het regent’. In het eerste geval kun je prima sporten en komt er geen hemelwater op je – in mijn geval kale – schedel.

Vocht en natte kou

Vocht wordt wel een dingetje. Als je urenlang door nat gras, bogs (moeras) en heide struint op je trailrunschoenen gaat dat koude voeten opleveren. Ook is de vraag hoe je de inhoud van je rugzak droog houdt. Ik heb uit ervaring weinig fiducie in raincovers die bij rugzakken worden geleverd. Uiteindelijk zijn ze (spat)waterdicht voor slechts beperkte duur en bovendien loopt het water langs je rugpand alsnog naar binnen. Het is de reden dat ik werk met een bouwzak, een hele zware vuilniszak voor puinafval. De zak doe je in de rugzak met daarin de bagage in diverse andere plastic zakken. Albert Heijn voor de kookspullen, Hema voor de kleding, Mediamarkt voor de elektra, zo hoef je nooit te zoeken. De echt belangrijke spullen als een paspoort en telefoon gaan in een drybag.

Uitglijden

In de winter kan Schotland verraderlijk zijn en arctisch aandoen. Je kunt overal ijsklimmen en mixed klimmen door gully’s en langs rotswanden. Het is niet voor niets dat ik stijgijzers en een pickel meeneem. Surviking is gespecialiseerd in trektochten door winters Scandinavië en heeft me voorzien van een paar Edelrid Superspin stijgijzers. Je kunt ze om je trailschoenen heen doen en hebt dan grip op sneeuw en ijsplaten. Nu heb ik nordic walking poles bij me maar dat is niet voldoende. Als je op een ijslaag wegglijdt en niet gezekerd bent, heb je binnen de kortste keren een ontzagwekkende snelheid, kegel je naar beneden en kom je pas tot stilstand tegen een rots of als je pech hebt in een afgrond. Remmen met je stijgijzers mag niet want als die happen, word je gelanceerd en ga je rollen. Alleen een pickel of ijsbijl biedt dan uitkomst. Door deze in het ijs te rammen en er met je gewicht op te gaan hangen, kom je als het goed is tot stilstand. Ik heb het uitvoerig geoefend tijdens mijn cursussen van de NKBV en de Franse bergsportgidsen.

Onderkoeling

Een tweede gevaar is in mijn ogen onderkoeling. Als je rent en je lichaam wordt nat, koel je bijzonder snel af en voor je het weet zit je in de gevarenzone en wordt het levensbedreigend. Het was voor mij een reden om tijdens mijn hardlooptocht naar Santiago een zwaar bergsportjack mee te nemen. In Schotland speelt dit nog veel meer. Schotland ligt op dezelfde breedtegraad als de zuidelijke delen van Alaska en in combinatie met de noordwestelijke winden zorgt dit voor poolomstandigheden. Het verschil is ook dat het om natte kou gaat en die is bijna niet buiten te houden.

Ik ben blij dat partner Cortazu me voorziet van een hardshelljack dat zojuist is uitgeroepen tot het beste overall jack door The Independant. Dit jack en het daaronder gedragen donsjack van Cortazu moeten mijn romp warm houden als ik me bezweet door de bergen voortbeweeg.

Onderkoeling en bevriezing treden op in verschillende stadia. Ik heb me hier uitvoerig in verdiept voor eerdere poolexpedities en verwacht met die kennis uit de problemen te blijven. In geval van nood heb ik een grote alu-reddingsdeken, een eenpersoonstent van Bergans (geleverd door Surviking) en een slaapzak tot minus 8 van Rab.

De slaapzak functioneert echter niet met veel vocht en de tent kun je niet in alle omstandigheden opzetten. Mocht je de tent wel kunnen opzetten dan resteert de vraag waar je je natte kloffie laat en hoe je het weer droog krijgt. Gezien de enorme afstanden die ik afleg, heb ik maar twee sets kleding bij me en daar moet ik het mee doen. Nat is nat en dan isoleert niks meer. Het wordt een spelletje van laagjes en zo min mogelijk aan zodat zo min mogelijk nat wordt terwijl het lijf het niet te koud heeft.

Noodprocedures

Het is belangrijk om tijdens dit soort solo- expedities je noodprocedures goed uitgewerkt te hebben. Ik heb een basiskamp in Nederland en die houd ik regelmatig op de hoogte. Ik heb een telefoon en een GPS-noodbaken, een Garmin Inreach van mijn partner Xfood.nl. Zo kan ik altijd smsen met partijen indien nodig en ben ik via livetracking te volgen. Het Garmin- apparaat heeft tevens een ‘rode knop’ voor als het echt mis is. Als je daarop drukt begint de meter te lopen en gaan mountainrescue, politie, helikopters en andere maatregelen in werking on je te redden. Het is belangrijk dat je voor dit soort zaken goed verzekerd bent. De NKBV biedt een bergsport-ongevallenverzekering aan voor deze situaties.

Gaaf dat ik laat op de avond nog een bericht krijg van Yvo die ik nooit eerder ontmoet heb maar die al jaren mijn avonturen volgt. Hij doneert een zware powerbank waar ik ontzettend blij mee ben want ik kan er mijn communicatieapparatuur nog iets langer mee gaande houden in de kou. Dank! Ik doneer je een berg Yvo!

In het magazine Hoogtelijn van de NKBV staat een prachtig artikel over Munro Bagging in de winter dat een goed beeld geeft van de uitdagingen. Bekijk ook het filmpje op Vineo.

Zelf heb ik nog een filmpje van een eerder avontuur in Schotland dat een treffend beeld geeft van de soms wat winderige omstandigheden;-)