Munro Mission 2023; 282 peaks, 4.500k, 200.000 altimeters

Waarom doe je de dingen die je doet? Waarom zijn we hier als mensheid en wat is je rol daarin?

Ik heb een Instagram-account waar ik dicht over (de zin van) het bestaan. Mijn bio zegt: ‘To coddiwomple is to travel in a purposeful manner towards a vague destination. I coddiwomple my way through life feeling like Remi from Hector Malot.’

Ik verwonder me op mijn weg, probeer te doorgronden, maar meestentijds voel ik mij eenzaam en snap er bar weinig van. Dat is overigens niet zo erg. Blijkbaar is dat de weg, mijn weg. De weg van bestaansverwondering.

In de aanloop naar mijn nieuwe avontuur las ik een prachtige zin die me raakte in het boek Reizen volgens Hannema: ‘Ik vind het nog altijd prettig om aan een doodlopende weg te wonen. Al is het tegelijkertijd ook een wat somber gezicht als je de weg naar boven afrijdt en het asfalt plots ophoudt.’

Zo voel ik me door de maat genomen. Ik woon ergens buiten de stad aan een doodlopende weg. Vroeger ging ik vaak de stad in. Steeds vaker ga ik de andere kant uit, verlaat via een brokkelige rand het asfalt om via een karrespoor steeds verder verwijderd te raken. Buitengesloten ook. Als ik de stad weer inga, voel ik me steeds meer verloren. De ragfijne draden van het web dat me verbindt worden minder talrijk.

De Engelse taal bezigt het prachtige woord otherness, anders zijn. Ik werd ooit niet aangenomen voor een functie want ik pastte in teveel hokjes, en daarmee in geen enkel hokje. Dat kon niet. Prima, ik hoorde daar niet te werken, daar niet te zijn.

Ik vind het eindigende asfalt een prachtige metafoor aan de vooravond van een groots avontuur waar ik inspring, terwijl ik geen idee heb wat ik ga doen en me niet eerder zo onvoorbereid voelde. Toch zal ook dit avontuur zich ontvouwen, gewoon stap voor stap, zoals iedere reis van duizend mijlen.

Een lange reis wordt het. De reacties zijn verbijstering en vooral is er de vraag naar het waarom. Ik snap het. Tegelijk leg ik steeds uit dat dit geen afzien is, dat ik door hard werken ben vrijgespeeld om een half jaar mijn ding te mogen doen. Maar misschien is dit mijn Sisyphus-uitdaging naar de mythe van Albert Camus waarin Sisyphus door de goden is veroordeeld tot het dagelijks bergop rollen van een steen. De steen is de last van de herhaling, de overdrachtelijke rugzak die je meetorst. In mijn geval 282 keer.

Volgens Camus is ons leven net als dat van Sisyphus absurd. Camus is de filosoof van het absurde. De wereld is niet goed of slecht en er zit geen bedoeling achter. Hoe hard je ook je best doet, het leven kan elk moment het tapijt onder je voeten wegtrekken. Ziekte, dood, ontslag, pech, het laat de wereld volstrekt onverschillig. We zijn allemaal kinderen van een geest die verlangt en een wereld die teleurstelt. Het gaat steeds over dolende zielen die een zin in het leven proberen te ontdekken en daarin niet slagen. De lijdende mens snakt naar antwoorden op existentiële vragen, maar het redeloze universum doet er het zwijgen toe. De enige rationeel aanvaardbare conclusie is dat het bestaan absurd is. Ik kan me daar uitstekend in vinden.

Ik noem het bestaansverwondering. Bestaan is waargenomen worden. Door de maat genomen schort het in onze maatschappij aan waarneming en verwondering waarmee de hypothese zou kunnen zijn dat we niet bestaan. In ieder geval niet ergens voor staan.

We doen mee, doen maar wat, niet getuigend van veel collectief bewustzijn. Sanneke de Haan omschrijft het prachtig in het boek De zin van het Leven van Fokke Obbema als ze zegt dat ze als kind in de vijver tuurde en zich verwonderde over de onderwaterwereld van vissen die geen weet van de wereld erboven hebben. Staat dat niet symbool voor ‘een wereld achter de wereld’. Zouden andere wezens niet net zo naar haar kijken als zij naar de vissen? En daarop voortbordurend: is de wereld zoals deze zich aandient dan wel de echte wereld?

Het bijzondere is dat we het instrument dat ons zou moeten dwingen tot waarneming en bewust leven dagelijks bij ons dragen, namelijk het verstrijken van tijd en daarmee de onvermijdelijke dood. En toch doen we er bar weinig mee, stellen vaak uit, komen met excuses. Je kunt met iedere dag doen wat je wilt. Dat geeft echter verantwoordelijkheid, want wat doe je met je tijd?

Sartre heeft wel eens gezegd dat we gedoemd zijn tot vrijheid. Omdat we daar niet zo goed mee om kunnen gaan, gaan we vaak op zoek naar een kracht die het leven zin geeft, God of kleiner: het erbij horen en doen zoals het hoort en zoals we het met zijn allen bedacht hebben. Volgens Camus is dat zelfbedrog, een poging om de tragiek van het leven te ontlopen.

Stel dat je weet dat je maar zestig wordt, dat je volgende week overlijdt. Wat ga je dan nu doen? Wat ga je vanaf nu anders doen? Ga je naar kantoor, of wil je nog een andere loopbaan verkennen? Ga je tv kijken of ga je met je vrienden een biertje drinken? Ga je stofzuigen of een boek schrijven?

De deadline op het leven zou je tot bezinning moeten stemmen en tot actie kunnen zetten. Toch leven we vaak alsof we onsterfelijk zijn. Maar als je dat zou zijn, verliest alles zijn waarde. Bedenk goed hoe je je laatste centjes besteedt. Als je alles kunt kopen, vervult niets meer je verlangens. Ofwel: Geen slachtoffer van uitgesteld geluk worden.

In het licht van bovenstaande snap ik weinig van de mensheid, minder van zijn handelen, niets van het leven en nog minder van de liefde. We voeren oorlog, zijn meer met het politieke spel bezig dan de inhoud, hebben nog steeds de kraan naar fossiele brandstoffen niet gesloten en zijn dan eindelijk in staat statiegeld op blikjes te zetten na jarenlang steggelen. Beter maar je hielen lichten en toppensnellen.