Pelgrim terug in Nederland, over melancholie en de vraag waar thuis is

Een half jaar op pad als pelgrim. 16 dagen terug in Nederland. Vijf of zes huizen om te crashen. vijf klusprojecten. Één evenement waar ik mensen moet volgen en afluisteren. Twee dagen elektrotechnische keuringen. Één wandeling in Lochem te verkennen voor een tijdschrift. Lezingen en workshops. Een nieuw bedrijf oprichten dat potentie heeft voor de rest van het leven. Lange trails op het programma en leuke projecten onder de radar. Vrienden, vriendinnen en familie zien. Een rollercoaster.

Na zoveel dagen pelgrimage waren er twee dagen op een hotelkamer in Madrid gevuld met marketing. De agenda vol. Nu midden in de uitvoering.

Genieten en geleefd worden. De vraag wat je uit je pelgrimage haalt of je het kunt vasthouden. So far so good.

Een les geven aan de Coaching Company, de opvolger van de Start Academie. Jongeren die zoekende zijn naar wat ze willen. In plaats van een les, een kringgesprek doen en merken dat je zo een struinende pelgrim bent dat focus uit een vorig leven komt. Als je zweeft, breng je een vaag verhaal. Studenten noemen me schertsend een dakloze en kansloze zwerver; het brengt een interessante conversatie die alle kanten uitvliegt. Opdrachtgever koppelt terug dat jongeren me als hoofdspreker willen op event. Ik ben niet tevreden.

Zwerven door ons land. Zonder basis. Eten in Amersfoort met vriendin. Andere vriendin ontmoeten tijdens avond en volgende ochtend koffie met haar. Een traan omdat we elkaar lang niet gezien hebben en van elkaar toestanden niet wisten.

Basecamp in Asperen, 2,9 kilometer van Leerdam station. Fiets kapot. Via Marktplaats biedt Jaap een ouwe opoe. Op de vraag of ik hem zo mag ophalen antwoordt hij resoluut: ‘Dat gaat me te snel, dat kan ik niet organiseren…’. Soms is passie zo overweldigend dat angst regeert. Jaap mag nog lang genieten van zijn fiets.

Via Facebook een hulpvraag: ‘Ik zoek een stadsbarrel, een fiets die het een maand uithoudt… dus wielen, zadel, trappers en een ketting. Beloning is een fles wijn of een pak jus…’ Vriendin Mirjam is resoluut: ‘We wilden onze herenfiets aan het vluchtelingenkamp aanbieden, maar dat was opgeheven. We wilden iemand blij maken, jouw oproepje paste helemaal. Gebruik de fiets en als je hem kwijt wilt, geef hem door’. Totaal happy haal ik hem op in Nijmegen tijdens een hagelbui en neem de fles wijn weer mee omdat ze er niet zijn en ik hem persoonlijk wil aanbieden.

Met de trein van Nijmegen naar Driebergen met mijn nieuwe ros. Fietsen van het station naar Leersum. Een afspraak met HendrikJan die mijn collega-pelgrim was gedurende één week, vlak voor Santiago.

Bearhugs. De constatering dat mijn spirituele dier een rebelse eekhoorn is daar waar hij Grizz wordt genoemd en postuur en energie bij zich draagt van een rustieke beer. Dat knuffelt goed. Zorgzaam is hij ook. Hij voedt de magere pelgrim.

Twee dagen trekken we op. In de avonden speelt hij gitaar en liggen we gestrekt voor openhaard. Ik huil omdat ik constateer dat ik na twee jaar weer ongecompliceerd kan genieten van zijn. De wereld heeft weer kleur; ik ervaar weer de magie van het leven. Urenlang zijn muziek, wijn en vuur onze metgezellen. Het leven hervindt zich.

Vriendin Hedwig sluit aan. Ze is filmmaker en emigreert binnenkort naar Asturië. Gedrie broeden we op versterking van elkaar als ondernemers.

Meest interessant wellicht is de vraag hoe je na zoveel maanden rennen, landt in Nederland…

Deze pelgrimage heeft zijn sporen nagelaten. Ik ben niet meer dezelfde, draag dezelfde vrijheid die ik tijdens de tocht ervoer mee in mijn hart. Een nog vrijer mens aan de ene kant, maar daardoor ook verder van de ratrace die het reguliere leven kan zijn. Hij stond erbij en keek er vol verwondering naar. Pelgrim Jeroen Goossens beschrijft het prachtig in zijn boek Ver onderweg: ‘Ik ben zo los geraakt dat een litteken van onthechting voelbaar zal blijven’. De permanente imprint van een tijdelijke zijstap uit het leven.

Melancholie kleurt het sentiment. Melancholie of weemoed is een gemoedstoestand die neigt naar depressie en zich kenmerkt door een verdrietige kijk op het verleden of een onvervuld verlangen, aldus Wikipedia. De Duitsers noemen het treffend Sehnsucht. Recent las ik er een mooi schrijfseltje over in het Volkskrant Magazine. De strekking:

‘Melancholie wordt meestal verkeerd begrepen. Veel mensen zien het als iets slechts, als iets waar je vanaf moet. Als ze zeggen: hij is melancholisch, dan bedoelen ze: hij is verdrietig, hij is depressief.’

Ik kan me in deze observatie vinden. Melancholie is niet iets slechts, doch eerder een van verlangen vervulde terugblik die doet glimlachen.

Zo luister ik vaak – zo ook gedurende de avonden met HendrikJan voor het haardvuur – naar de prachtige songs van Portishead*, een band die ik leerde kennen toen ik enkele weken in Schotland een huis renoveerde.

Iedere dag als wij onze bouwwerkzaamheden hadden afgerond, legden wij ons te ruste naast een olie-ton waarin knisperend een vuur brandde. Zwijgend keken we uit over de zee met een whisky in de hand en een zachte sigaar in de ander. De klanken schalden over de pittoreske baai en het Schotse eiland Cumbrae.

Telkens denk ik melancholisch terug aan die heerlijke dagen in dat prachtige land, waarop ik ondergedompeld was in de Schotse cultuur.

Ik vind het een mooie emotie, melancholie. Mijmerend teruggaan in je gedachten naar de dingen die voorbij zijn gegaan.

De constatering na een pelgrimstocht dat je enerzijds een thuis hebt gevonden in je hart. Home is where the heart is. Dat het ‘altijd’ oke is en je dus van een afstand en met rust kunt observeren van hetgeen er is. Dat je in vijf of zes huizen wel je plek en rust vindt.

Anderzijds de ontgoochelende constatering dat als je het zo goed met jezelf kunt vinden, een huis, stad, land er (nog) minder toe doen. Wortelen wordt moeilijker. Het is ook oke als je nergens meer hoort, helemaal vrij bent.

Huis is waar het hart is en het hart wil met dat andere hart verbinden. Delen. Verbinden. Verliefd zijn. Zijn.

Zomaar enkele issues na een pelgrimage.

*Portishead is een Britse triphopband uit Bristol, vernoemd naar het gelijknamige stadje dat in de buurt van Bristol ligt en maakt een stijl van triphop met invloeden uit folk en jazz en de sfeer van oude spionagefilms (aldus Wikipedia).

https://nl.wikipedia.org/wiki/Melancholie