Wat wil je later worden? Er zijn mensen die dan ‘tandarts’ zeggen… Terwijl hij met tangen aan mijn kies zit te rukken, zie ik mijn bloed op zijn gezicht spatten…

1990. Ik ben nog vrij jong als ik een gaatje in een kies zie. Ik bel braaf mijn tandarts. Hij heeft geen tijd voor me en ik moet hem maar bellen als het pijn gaat doen.

Nu ligt mijn pijngrens wellicht wat anders dan die van menigeen maar als ik hem bel blijkt mijn halve kies weggevreten en hij kan er zijn pink induwen. Het frappante: hij is boos op mij, terwijl hij mijn kies naar de kloten heeft laten gaan. Het leidt geen twijfel dat ik geen hele warme band voel jegens tandartsen.

Het is september 2022. Ik heb twee maanden snoeihard getraind voor de Megarace, 1.001 kilometer non stop hardlopen door Duitsland, Tsjechië en Oostenrijk. Door het harde trainen op hoogte is mijn weerstand laag en pijntjes dringen zich op. Eerst ren ik rond met een rugzak én Corona, daarna krijg ik een ontsteking aan de bewuste kies. De ochtend voor de race wordt ik wakker met pijn en een gezwollen lymfeklier in de nek.

Als extreemsporter-met-oogkleppen kan ik heel goed visualiseren, negeren en ontkennen. Ik duw een trits Paracetamol naar binnen waar een hongerige reus met obesitas jaloers op zou zijn.

Ik doe of er niks aan de hand is zoals ik dat eigenlijk ook met griep en andere pijntjes doe. Over het algemeen rot alles wel weg. Tijdens de briefing voor de race komt loopmaatje Sabine binnen. Ze gaat voor me staan, kijkt in mijn ogen en bezigt de woorden: ‘Vriendelijke vriend, jij gaat niet starten!’. Ik weet het. Je kunt geen 13 dagen én nachten rennen met een ontsteking on je lijf. Je kunt van minder omvallen. Ik ren het bos in, jank krokodillentranen en schop tegen een boom tot ik pijn in mijn voet heb. Dan lift en trein ik terug naar Nederland.

2023. Ik zit in Schotland als de helft van mijn zwakke, noem het maar holle kies, afbreekt. Tijd voor de tandarts maar eerst nog even naar Zwitserland, Rwanda en mijn vader bezoeken in het Sauerland. De laatste drie dagen heb ik hoofdpijn. Het duurt even voor ik door heb dat het kiespijn is.

De pijn zwelt snel aan. Gert-Jan Theunisse bezigt tijdens zijn wielercarriere de quote ‘pijn is een detail!’. Maar Gert-Jan had geen kiespijn. Hij zocht net als ik de plezierige pijn van het sporten, vrijwillig. Dit is pijn die je overvalt, aanzwelt en je hele zijn overneemt tot je de pijn bent. Ik sta ermee op, val er niet mee inslaap en de hele dag is er niets, maar dan ook niets anders dan de kloppende pijn in je kaak. Ik ken verhalen van mensen met ingegroeide teennagels die hun teen eraf schoten met een pistool. Dit zit dichter bij je brein, is veel intenser. Ik wil een nijptang pakken en me verlossen van mijn eigen gebit. Het is geen detail, normaal functioneren en dagelijkse bezigheden worden naar de achtergrond gedrukt tot het slechts nog details zijn.

Vandaag mijn afspraak bij de tandarts. Mijn holle kies is dood. Er zit een ontsteking onder die de pijn veroorzaakt, het is niet de zenuw. Het is een nieuwe tandarts. Onze kennismaking begint met het doorzagen van mijn achterste kies rechts beneden en hem er in twee stukken uitrukken. Aangenaam kennis te maken.

Hij verdooft me met een immense naald. Ik probeer te ontspannen. Altijd bang dat ik een zenuw voel of moet niesen en dat na een plotselinge beweging van mijn kant de lange naald afbreekt in mijn kaak.

Na twee prikken begint hij met een haak in mijn tandvlees te rossen om te kijken of de verdoving al werkt. Nee. Auw. Even wachten.

Zij zuigt vast mijn kostbare bloed op. Dan begint het echte werk. Met een boor klieft hij de bewuste kies doormidden want hij vermoedt dat de ene wortel echt niet wil meewerken omdat hij zo diep zit en een bochtje heeft. Fijne vooruitzichten. Gelukkig zie ik diezelfde wortels op een immens beeldscherm voor mijn neus zodat ik precies weet waar ik aantoe ben.

Bloed spettert uit mijn hoofd op hun kinnen. Gezellig. De kies is door. Nu begint volgens haar het ‘heel hard drukken’. Inderdaad wordt mijn hoofd heen en weer gerukt en hoor ik het kraken in mijn schedeltje. Er zijn weinig momenten dat ik me zo overgeleverd en kwetsbaar voel. Kan een kaak breken als je te hard aan een kies rukt?

Ik ken dit nog van de keren dat ik mijn verstandskiezen preventief liet verwijderen voor een poolexpeditie.  Het is een marteling die je maar zo gelaten mogelijk moet ondergaan. Voor hen is het dagelijkse kost. Ik ben blij dat ik niet in hun schoenen sta al benijd ik mijzelf vandaag ook niet. Angstzweet gutst van mijn lijf in hun stoel. De volgende ligt in een plasje zweet. Met bloed.

Na veel rukken en hossen zijn de twee delen eruit. Hij maakt ze schoon en ik krijg ze in een boterhamzakje mee naar huis als herinnering aan deze heuglijke kennismaking.

Ik heb inmiddels bloedarmoede en naast pincet, boor, tangen, gaasjes en hun kinnen is het een slagveld om me heen. Ook zij maakt er een opmerking over naar hem dat hij er wel echt een potje van maakt. Mijn holle kies is vervangen door een gapend gat in mijn kaak van twee centimeter. Hij gaat er maar even een hechting in doen met wat bloedstollend spullie.

Het hechten duurt langer dan het rukken en is uiterst onaangenaam omdat hij een meter hechtdraad gebruikt dat hij via je dove lippen naar buiten trekt. Ondertussen krijg ik kaakkramp omdat ik de bek al zo lang open heb.

Ik verlaat het etablissement zonder kies en met bloedende bek. Verstandskiezen had ik niet meer en ook deze kan ik missen. Ik heb een hele grote bek met veel kiezen. Deze zie of mis je niet.

Ik heb ontzettend veel respect voor tandartsen. Die van mij is oprecht een aardige jonge vent. Liefst zie ik hem nooit meer. Blij dat ik zelf avonturier ben. Ik kan weer naar Schotland zonder mijn holle probleemkies en in september sta ik zonder ontsteking aan de start van mijn 1.001 kilometer voor een hernieuwde poging.