Een mooi artikel in De Volkskrant getiteld ‘Parkeerplaats eruit, leefruimte terug’. Het is bizar te bedenken dat we als mensjes bij elkaar kruipen in steden om te leven en dat we diezelfde steden vervolgens helemaal inrichten naar de auto. Smalle trottoirs, overal asfalt en overal geparkeerde auto’s waar je de hele dag tegenaan kijkt.

Vaak wordt mij gevraagd waarom ik geen rijbewijs heb. Het moet bijna onmogelijk zijn om mijn leven te lijden zonder auto… Het is mijn overtuiging dat je flexibeler wordt, of in ieder geval reist, als je geen auto hebt. Je wordt gedwongen in (reis)oplossingen te denken en soms creatiever te zijn met je agenda, je afspraken en je tijd.

Tegelijk betoog ik dat een auto een MIDDEL is en geen DOEL, al zullen veel mensen het met mij oneens zijn. Met een auto kom je van A naar B, maar dat kan ook met een OVfiets, te voet of met de trein. Voordeel van de trein is dat je kunt werken, of uit het raam staren en nadenken. Of zoals ik: schrijven. Als ik veel schrijf, kun je afleiden dat ik druk ben, ik heb veel treintijd.

Aldus vindt het overgrote deel van de mensen in Nederland dat een auto noodzakelijk is, of zelfs twee per gezin. Gaan we dan het gebruik van diezelfde auto ontleden dan komen we tot een vreemde gewaarwording. Je betaalt gigantisch veel geld voor iets dat 23 uur per dag voor je deur staat te staan. Boodschapje, kinderen naar school en van en naar werk en daar houdt het dan wel een beetje op.

Miljoenen auto’s in Nederland staan te staan, de hele dag, elke dag. Wij economen noemen dat verspilling, inefficient en ineffectief gebruik van middelen. Je zou nooit een auto huren onder dezelfde omstandigheden want dat zou je zonde van je geld vinden. Je zou bewust faan touren om er meer uit te halen. Iedere nacht staat de stad vol auto’s, iedere ochtend verplaatsen ze zich naar een werkplek, waar ze de hele dag stilstaan.

Vervolgens hebben we met z’n allen een systeem gecreëerd waarin je heel veel geld moet betalen om die auto te laten staan. De Amsterdamse grachten bijvoorbeeld staan de hele dag vol auto’s a raison de 48 eur voor een dagkaart.

Een auto brengt comfort, je kan immers ieder moment van de dag besluiten hem te gebruiken. Een auto brengt ook ellende, onze volledige woonomgeving is ermee dichtgeslibd. Autobesitas wordt het in de krant genoemd. Je merkt pas hoe naar auto’s zijn als je in Griekenland naar een autoloos eiland gaat tijdens je vakantie. De absolute stilte…

Aldus verstikken we onze steden, maken het gevaarlijk voor kinderen om buiten te spelen, laten het volledige stadsbeeld bepalen door auto’s en maken het leven steeds ingewikkelder door hogere parkeertarieven, meer betaald parkeren en meer 30-zones.

Daar komt bij dat de (elektrische) auto de laatse 10 jaar ieder jaar een halve centimeter breder is geworden. Dat past vaak niet meer zie ik in mijn eigen straat en voel ik als ik op mijn racefiets wordt ingehaald. Het gewicht nam daarnaast de laatste 10 jaar met 9 procent toe. Ziedaar de noodzakelijke herstelwerkzaamheden aan het asfalt. En waarom heb je in een land als Nederland in hemeltjesnaam een SUV? De wegenbelasting wordt sinds de opkomst van elektrisch rijden niet neer geheven op basis van gewicht, maar op basis van CO2-uitstoot. De fiscale aantrekkelijkheid promoot de SUV. Groot, maar weinig uitstoot. Zucht.

Schrijnend zijn de files van de laatste maanden. Het land dat volledig op slot zit als de A2 dichtgaat. Maar ook de aanblik van een optocht van toerende motorrijders en cabrio’s die voorbijtrekken op een zomerse dag.

In Utrecht is een leuk initiatief gestart met pop-upplekken zoals een mini-straatbioscoop, straatmeubilair of een minizwembadje. Dit om eens te laten zien wat er gebeurt als je parkeerplaatsen weghaalt en stukjes ruimte terugpakt om te leven. Veel gemeenten zijn bezig om de parkeerdruk te gaan aanpakken middels een burgerberaad.

De Britse onderzoeker en schrijver Joe Moran houdt zich met deze problematiek bezig en verwijst naar het invloedrijke rapport Traffic on Towns: ‘We hebben (met de heilige koe) een stier de porseleinwinkel binnengehaald en op dat oude probleem zijn maar twee antwoorden: schiet de stier neer, of creatiever, bouw een porseleinwinkel die speciaal voor de stier is ontworpen.’

We hebben conform die laatste oplossing steden volledig ingericht naar de auto en automobilisten lijken zich nauwelijks bewust van de enorme voorrechten die ze genieten, laat staan dat ze die bereid zijn (deels) op te geven. Gelukkig beginnen we met 18 miljoen mensen in te zien dat het zo niet verder kan en wordt het ‘automobilistje pesten’ steeds meer cachet gegeven met parkeertarieven, afsluitingen en maximum snelheden.

Ondertussen geeft ook het aantal fietsers problemen. Rondom Utrecht zijn proeven gestart om de fietsstromen beter te reguleren. De drukte wordt aangegeven met kleuren: groen is rustig, oranje normaal en rood is filefietsen.

Toch zou ik een kanttekening willen plaatsen richting gemeente. Utrecht heeft de grootste fietsenstalling ter wereld onder het station met ruimte voor 12.500 fietsen en kilometerslange fietspaden onder de grond. Toch is het gebied achter het station al jaren ingericht naar de heilige koe. Al jaren is het gebied niet af, zeker niet toegerust op fietsers en eigenlijk gewoon ronduit onoverzichtelijk en levensgevaarlijk. Iedere fietser zal beamen dat hij of zij vogelvrij is verklaard en dat de routing van geen kanten klopt. Als je de grootse fietsenstalling ter wereld hebt en de infrastructuur afstemt op de auto verschuif je het probleem. Dan is opgeven over de grootste stalling en ergens veren steken niet op z’n plek.

Musschien is het meest illustrerend nog wel dat we in Nederland 9 miljoen auto’s hebben rondrijden (still counting) en een schamele 8.000 deelauto’s. Waarom voor honderden euro’s langparkeren op Schiphol als je op vakantie gaat als je met een deelauto kan gaan die daar weer door iemand anders wordt opgepikt? Ja, het vereist wat planning en nadenken, maar het bespaart je heel veel geld en als je ’s ochtends koffie drinkt kijk je van je af en niet tegen een stuk blik. Leefruimte versus de helige koe.

Misschien moet ik toch mijn mening ten aanzien van de fatbike wijzigen (https://expeditionlife.nl/2024/07/02/fatbikes-mad-max-plaag-uit-de-hel/).

Lees verder
Parkeerplaats eruit, leefruimte terug, NRC 27 augustus 2024, https://www.nrc.nl/nieuws/2024/08/26/voor-elke-parkeerplaats-die-je-weghaalt-komt-een-stukje-ruimte-om-te-leven-terug-a4863736

De kunst van het oversteken van een zebrapad, https://www.nrc.nl/nieuws/2024/09/13/de-kunst-van-het-oversteken-van-een-zebrapad-a4865855